Tiền là gì và chức năng của tiền ra sao? – câu hỏi tưởng chừng đơn giản nhưng lại rất quan trọng trong việc giáo dục tài chính cho trẻ em và thanh thiếu niên.
Hiểu đúng về tiền không chỉ giúp các em biết cách chi tiêu hợp lý, mà còn xây dựng nền tảng vững chắc cho tư duy kinh tế trong tương lai.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá định nghĩa về tiền và ba chức năng cơ bản của nó – phương tiện trao đổi, lưu trữ giá trị và thước đo giá trị – thông qua cách diễn giải gần gũi, dễ hiểu, phù hợp với lứa tuổi học sinh.
Đây cũng là nội dung được trình bày sinh động trong bộ sách “Đồng tiền vận hành ra sao” – bộ sách giáo dục tài chính thú vị dành cho các bạn nhỏ và tuổi teen.
Mời quý bạn đọc và các em tham khảo!
💸 Tiền là gì?
Tiền là một phương tiện được con người sử dụng để trao đổi hàng hóa và dịch vụ, lưu trữ giá trị, và đo lường giá trị của các sản phẩm trong nền kinh tế. Dù hình thức của tiền có thể khác nhau theo thời gian và quốc gia (như đồng won, đô la, yên…), nhưng các chức năng cơ bản của tiền vẫn giữ nguyên.
Cụ thể:
+ Tiền là phương tiện trao đổi:
Nó cho phép con người giao dịch, mua bán, và thanh toán cho những gì họ cần, từ thức ăn, phương tiện đến dịch vụ học tập.
→ Không ai có thể ăn hay mặc tiền, nhưng nhờ tiền mà chúng ta có thể sở hữu những thứ cần thiết.
Tiền là phương tiện trao đổi
+ Tiền là công cụ lưu trữ giá trị:
Thay vì tích trữ hàng hóa dễ hư hỏng, ta có thể chuyển đổi thành tiền để lưu giữ giá trị lâu dài, thậm chí còn sinh lãi nếu gửi ngân hàng.
→ Tiền giúp lưu giữ sức lao động và giá trị của hàng hóa theo thời gian.
Tiền là công cụ lưu trữ giá trị
+ Tiền là thước đo giá trị:
Nó cho phép chúng ta so sánh giá trị giữa các sản phẩm, từ đó đưa ra lựa chọn phù hợp với nhu cầu và khả năng.
→ Một chiếc áo có thể có giá 10.000 won hay 300.000 won – tiền giúp phản ánh sự khác biệt trong chất lượng, thương hiệu hoặc thiết kế.
Tiền là thước đo giá trị
Tóm lại, tiền không chỉ là vật chất – mà là một công cụ kinh tế, một phần không thể thiếu trong đời sống hiện đại, điều phối các hoạt động sản xuất, tiêu dùng và đầu tư.
💸 Ba chức năng quan trọng của tiền
Khi gọi ai đó là nghèo hay giàu, tiêu chuẩn để đánh giá điều đó là gì? Sống trong một ngôi nhà đẹp? Lái một chiếc xe sang trọng? Hay làm việc tại một công ty trả lương cao là dấu hiệu của sự giàu có? Trên thực tế, có những người sống trong những ngôi nhà sang trọng nhưng lại mang nợ nần chồng chất, trong khi có người không lái ô tô nhưng lại sở hữu một khối tài sản khổng lồ bằng tiền mặt và cổ phiếu. Một người kiếm được 10 triệu won mỗi tháng nhưng chi tiêu hoang phí thì tài khoản ngân hàng cũng sẽ trống rỗng thôi.
Dù là nhà cửa, tiền mặt, cổ phiếu hay đất đai, nếu có nhiều tài sản dưới bất kỳ hình thức nào, thì đó có thể được coi là giàu, còn nếu không có thì bị coi là nghèo. Bởi vì nếu có tiền, bạn có thể mua được hầu hết mọi thứ.
Tiền có thể khiến chúng ta vất vả, nhưng cũng có thể mang lại hạnh phúc. Chính vì vậy, nhiều người sẵn sàng làm mọi cách thậm chí nảy sinh những suy nghĩ không tốt để có được tiền.
Vậy thì tiền - thứ có thể điều khiển tâm trí, cơ thể và cả thời gian của chúng ta rốt cuộc là gì? Khi nhắc đến “tiền”, điều đầu tiên bạn nghĩ đến là đồng xu 500 won hay tờ tiền 50.000 won? Nếu bạn đã từng đi du lịch nước ngoài, bạn có thể sẽ nghĩ đến tiền nước ngoài nữa.
Đô la, bảng Anh, yên Nhật, v.v.. tiền của mỗi quốc gia có tên gọi và thiết kế khác nhau, vậy chúng có vai trò gì? Tiền xuất hiện từ thời xa xưa và hình thức của nó liên tục thay đổi, nhưng vai trò của nó về cơ bản vẫn không thay đổi.
💰 Chức năng số 1: Tiền là phương tiện trao đổi
Tiền được sử dụng để mua hàng hóa hoặc dịch vụ. Nó còn được gọi là phương tiện trao đổi hoặc phương tiện thanh toán.
Ví dụ: Khi bạn muốn có một chiếc xe đạp, thèm ăn gà rán hay đăng ký học piano, học toán ở trung tâm, bạn đều cần trả tiền. Tiền giúp bạn trao đổi công sức lao động hoặc hàng hóa để lấy những thứ cần thiết cho cuộc sống. Đây chính là vai trò quan trọng nhất của tiền bạc. Dù bạn có nhiều tiền đến đâu, bạn cũng không thể mặc tiền như quần áo, ăn tiền như thức ăn, hay đi lại trên những đồng tiền. Từ lúc bạn thức dậy vào buổi sáng cho đến khi đi ngủ vào buổi tối, tất cả những gì bạn sử dụng đều được mua bằng tiền. Những thứ cần thiết trong cuộc sống không phải là “tiền” mà là “hàng hóa và dịch vụ mà bạn mua bằng tiền".
Hãy suy nghĩ thêm một chút. Số tiền bạn dùng để trả cho món gà rán đến từ đâu? Nếu là từ bố mẹ, thì họ đã lấy số tiền đó ở đâu ra?
Bố mẹ bạn kiếm tiền bằng cách cung cấp thời gian và sức lao động của họ.
Khi bạn trả số tiền đó cho cửa hàng, chủ cửa hàng sẽ dùng tiền để trả cho nhà phân phối, và số tiền đó sẽ được chuyển đến đại lý hoặc công ty sản xuất hàng hóa. Công ty sẽ sử dụng số tiền này để trả lương cho nhân viên. Phần lợi nhuận còn lại được dùng để mua những thứ cần thiết hoặc gửi vào ngân hàng. Ngân hàng tiếp tục luân chuyển dòng tiền bằng cách cho vay đối với doanh nghiệp và cá nhân. Cứ như vậy, tiền không ngừng luận chuyển trong nền kinh tế. Điều gì sẽ xảy ra nếu tiền ngừng lưu thông? Chỉ cần suy nghĩ thôi cũng thấy thật đáng sợ.
💰 Chức năng số 2: Tiền là công cụ lưu trữ giá trị
Tiền cho phép chúng ta lưu trữ giá trị.
Ví dụ: Hãy thử tưởng tượng nếu chúng ta không thể chuyển đổi hàng hóa thành tiền mà chỉ giữ chúng ở trạng thái ban đầu thì chuyện gì sẽ xảy ra? Giả sử bố mẹ bạn có một vườn cây ăn quả. Nếu họ thu hoạch tất cả táo và lê rồi chỉ lưu trữ trong kho chẳng mấy chốc tất cả sẽ bị hỏng. Nhưng nếu bán chúng để đổi lấy tiền, thì sẽ không có gì phải lo lắng cả.
Cả do ngư dân đánh bắt, thức ăn do nhà hàng chế biến, tất cả sẽ được xử lý như thế nào? Họ bán lấy tiền và giữ số tiền đó. Tiền không bị hư hỏng theo thời gian, hơn nữa nếu gửi vào ngân hàng còn được hưởng lãi suất. Trái cây hay cá khó có thể dùng để mua những thứ cần thiết, nhưng khi đã đổi thành tiền thì có thể dễ dàng mua bán bất cứ lúc nào.
💰 Chức năng số 3: Tiền là thước đo giá trị
Tiền là công cụ thể hiện giá trị của một thứ gì đó. Nó cho phép chúng ta định giá sản phẩm hoặc so sánh giá trị của hàng hóa.
Ví dụ: Giả sử bạn mua một chiếc áo phao mùa đông. Cùng màu sắc, cùng kích cỡ, nhưng một chiếc có giá 10.000 won và chiếc kia là 300.000 won, vậy sự khác biệt là gì? Có thể chất liệu, thiết kế và khả năng giữ ấm của chúng không giống nhau. Giá cả của mỗi món đồ khác nhau vì tiền chính là thước đo thể hiện giá trị tương ứng của chúng.
Bây giờ, hãy cùng thưởng thức một bức tranh nhé? Đây là tác phẩm “Vườn cây ăn quả với cây bách" do Vincent Van Gogh vẽ vào năm 1888.
Một cuốn lịch in bức tranh này có giá chỉ vài nghìn won, hoặc đắt lắm cũng chỉ vài chục nghìn won. Ngay cả khi đặt bức tranh in vào khung, giá trị của nó cũng không thay đổi nhiều, chỉ dao động một chút tùy theo kích thước của khung tranh.
Tuy nhiên, bạn nghĩ bức tranh thật do Van Gogh vẽ sẽ có giá bao nhiêu? Đừng ngạc nhiên nhé, bức tranh này đã được bản với giá 117 triệu USD tại buổi đấu giá của Christie ở New York năm 2022. Nếu tính 1 USD bằng 1.200 won, thì số tiền này tương đương 1404 tỷ won tiền Hàn Quốc. Một bản in sao có thể chỉ đáng vài nghìn won, nhưng bức tranh gốc do chính Van Gogh vẽ lại có giá trị hàng nghìn tỷ. Điều đó cho thấy, giá cả không chỉ đơn thuần là con số, mà là thước đo phản ánh giá trị thực sự của một tác phẩm.
Nếu bạn đang tìm kiếm một cách thú vị, dễ hiểu và khoa học để giúp con trẻ hoặc học sinh của mình hiểu về tiền bạc, thì bộ sách “Đồng tiền vận hành ra sao” của Unibooks chính là lựa chọn tuyệt vời. Bộ sách gồm hai cuốn phù hợp với từng độ tuổi:
“Đồng tiền vận hành ra sao? 5 bước hình thành tư duy tài chính cho trẻ” – dành cho trẻ nhỏ bước đầu làm quen với khái niệm tiền và cách sử dụng tiền thông minh.
“Đồng tiền vận hành ra sao? Bí mật tài chính dành cho lứa tuổi thanh thiếu niên” – giúp các bạn tuổi teen hiểu sâu hơn về quản lý tiền, tiết kiệm, đầu tư và những nguyên tắc tài chính quan trọng cho tương lai.
📘 Đừng bỏ lỡ cơ hội trang bị kiến thức tài chính nền tảng cho thế hệ trẻ!
👉 Tìm hiểu và đặt mua bộ sách “Đồng tiền vận hành ra sao” ngay hôm nay tại website của Unibooks hoặc các nhà sách trên toàn quốc.
