Cách sử dụng tiền hiệu quả và hợp lý cho trẻ em và các bạn thanh thiếu niên không chỉ là một kỹ năng sống cần thiết mà còn là nền tảng để xây dựng tương lai tài chính vững chắc.
Nhiều bạn nhỏ và các bạn tuổi teen thường nhận được tiền tiêu vặt từ cha mẹ mà chưa biết cách quản lý sao cho khoa học. Việc tiêu tiền theo cảm hứng, chạy theo quảng cáo hay mua sắm những thứ không cần thiết dễ khiến các bạn rơi vào thói quen lãng phí mà không hề hay biết.
Nếu bạn đang tìm kiếm cách dạy trẻ em quản lý tiền tiêu vặt hay bí quyết sử dụng tiền hợp lý cho học sinh, đừng bỏ qua những gợi ý thực tế dưới đây:
Cách 1: Lập ngân sách chi tiêu
Nhiều bạn tiêu hết tiền tiêu vặt rất nhanh, vì không ai nhắc nhở hoặc không có kế hoạch rõ ràng. Dù là tiền được cho hay tự kiếm được, bạn có quyền sử dụng. Nhưng nếu muốn có tương lai tốt đẹp, bạn phải biết kiểm soát chi tiêu.
🎯 Ví dụ dễ hiểu
Bạn có từng nghe câu "Tiêu vào chân bị tê cóng" chưa? Sưởi chân bằng nước tiểu có thể giúp ấm ngay lúc đó, nhưng sau sẽ lạnh và khó chịu hơn.
Việc tiêu sạch tiền ngay khi vừa nhận cũng giống như vậy: vui ngay, khổ sau.
💡 Giải pháp: Lập ngân sách
Lập ngân sách nghĩa là lên kế hoạch sử dụng tiền trong tuần hoặc tháng. Việc này giúp bạn:
► Biết mình có bao nhiêu tiền.
► Chủ động kiểm soát chi tiêu.
► Có tiền tiết kiệm mà không cần xin thêm.
Nếu hiện tại bạn chỉ xin tiền khi cần, hãy thử đề xuất bố mẹ cho bạn một khoản cố định hàng tuần hoặc hàng tháng. Từ đó, bạn có thể lên kế hoạch sử dụng và tiết kiệm.
Lập ngân sách chi tiêu giúp bạn quản lý các khoản tiền hiệu quả hơn
🎯 Lời khuyên thực tế cho học sinh
► Chia tiền thành các mục: học tập, ăn vặt, tiết kiệm, dự phòng.
► Lập kế hoạch theo tuần hoặc tháng, đừng tiêu hết ngay trong một ngày.
► Xin tiền cố định hàng tháng, thay vì xin mỗi khi cần, để rèn thói quen quản lý tiền.
► Nhớ rằng dù tiền nhiều hay ít, lập ngân sách sẽ giúp bạn tiêu thông minh và tiết kiệm hiệu quả.
Khi quen với việc lập ngân sách, bạn sẽ thấy mình kiểm soát được tiền bạc, không còn lo thiếu tiền giữa chừng và dễ dàng tiết kiệm cho những mục tiêu lớn hơn.
Mẫu bảng kế hoạch chi tiêu cho khoản tiền tiêu vặt hàng tháng 300 nghìn đồng:
Mục đích | Số tiền dự kiến |
Tiết kiệm lâu dài | 100.000 đồng |
Mua đồ dùng học tập | 50.000 đồng |
Chi tiêu vui chơi | 100.000 đồng |
Dự phòng (phát sinh) | 50.000 đồng |
Bảng kế hoạch này sẽ giúp các bạn:
→ Không tiêu hết ngay mà biết chia nhỏ ra cho từng mục đích.
→ Có tiền để mua bút, uống nước với bạn bè, dự phòng khi cần gấp.
→ Sau vài tháng, bạn sẽ có một khoản tiết kiệm nhỏ mà không cần xin thêm tiền.
Cách 2: Đừng mua những thứ không có trong kế hoạch
Bạn từng đến siêu thị chỉ để mua một món đồ, nhưng rồi lại bị cám dỗ mua thêm bánh, kẹo, nước ngọt chưa? Đó chính là mua sắm theo cảm tính – thấy thích là mua, dù không có trong kế hoạch.
Bạn có thể nghĩ:
“Mua thêm cái bút chì hay cái pizza thì có sao đâu!”
Nhưng nếu lặp đi lặp lại, bạn sẽ tiêu tiền vào những thứ không thực sự cần. Đến khi về nhà, bạn mới nhận ra mình đã có cả đống đồ không dùng hết.
Những món này thực chất là “rác đẹp” – nhìn thì thích mắt, nhưng không giúp bạn giàu lên mà chỉ khiến bạn hao hụt tiền. Người biết kiềm chế cảm xúc và chỉ mua thứ thật sự cần mới là người quản lý tiền thông minh.
Chỉ mua những thứ bạn cần – Không phải những thứ bạn muốn chính là cách sử dụng tiền hiệu quả và hợp lý nhất
🎯 Lời khuyên thực tế cho học sinh
► Chỉ mua những gì đã lên kế hoạch từ trước.
► Tự hỏi: “Mình có thật sự cần không?” trước khi thêm món gì vào giỏ.
► Đừng bị cuốn theo cảm xúc hay sợ “thua kém bạn bè”.
► Kiên trì tiết kiệm từng chút một, bạn sẽ sớm vượt lên trước người khác.
► Đừng sợ bị chê keo kiệt, vì bạn đang xây dựng tương lai vững chắc.
Nhớ rằng, xây dựng tài chính cần thời gian, nhưng mất kiểm soát thì phá vỡ rất nhanh. Đừng để cảm xúc nhất thời làm bạn đánh mất cơ hội giàu có trong tương lai.
Cách 3: Chỉ mua những thứ bạn cần – Không phải những thứ bạn muốn
Dù bạn được cho nhiều hay ít tiền tiêu vặt, hãy lên kế hoạch chi tiêu ngay từ đầu. Số tiền có giới hạn, trong khi thứ bạn muốn mua thì vô kể. Nếu không tính trước, bạn sẽ tiêu hết sạch và không còn gì để tiết kiệm.
Trước khi mua gì, hãy tự hỏi:
► Đây có phải thứ mình thật sự cần không?
► Mua cái này có ảnh hưởng gì đến mục tiêu tiết kiệm không?
Ví dụ, mua quà cho bố mẹ hay quyên góp giúp đỡ người khó khăn là cần thiết và ý nghĩa. Còn những thứ như búp bê trang trí, ăn vặt hay mua quần áo đắt tiền chỉ vì đẹp mắt là mong muốn, không nhất thiết phải mua ngay.
Nếu bạn muốn giàu trong tương lai, hãy tập nói không với những món không cần thiết. Đặc biệt, hãy ưu tiên mua hàng chất lượng vừa phải với giá hợp lý, thay vì chạy theo hàng hiệu đắt đỏ.
Ví dụ, thay vì mua giày thể thao giá 200.000 won, bạn có thể chọn đôi 30.000 won vẫn dùng tốt. Khoản chênh lệch 170.000 won tiết kiệm được sẽ giúp bạn có nhiều tiền hơn sau này.
🎯 Lời khuyên thực tế cho học sinh
► Ưu tiên chi tiêu cho những việc cần thiết như học tập, sức khỏe, giúp đỡ người khác.
► Hạn chế mua theo cảm xúc những món không quan trọng hoặc chỉ để khoe mẽ.
► So sánh giá và chất lượng trước khi mua. Đắt chưa chắc tốt, rẻ chưa chắc dở.
► Tập thói quen tiết kiệm từ những món nhỏ nhất. Một chút mỗi lần sẽ thành khoản lớn về sau.
► Tự hỏi trước khi mua: "Mình cần hay chỉ muốn?"
Hãy nhớ, hạnh phúc lâu dài đến từ việc kiểm soát tài chính tốt, chứ không phải từ niềm vui ngắn ngủi khi mua sắm bốc đồng.
Cách 4: Hãy mua ở những nơi rẻ hơn, dù hơi bất tiện
Bạn đã từng mua nước ở máy bán hàng tự động hay ở rạp chiếu phim chưa? Chắc chắn bạn nhận ra giá cao hơn nhiều so với siêu thị. Những nơi như cửa hàng tiện lợi hay rạp phim luôn bán đắt hơn vì vị trí thuận tiện và dịch vụ sẵn có. Một phần bắp rang và ly nước ngọt ở rạp phim thậm chí còn đắt hơn cả vé xem phim.
Tuy nhiên, những nơi này lại rất tiện lợi: mở cửa cả ngày, bán đủ thứ từ cơm hộp, kimbap đến mỹ phẩm. Bạn có thể vừa ăn vừa giải trí ngay tại chỗ. Vì thế, nhiều người – đặc biệt là học sinh – dù biết giá đắt vẫn thường xuyên mua.
Nếu bạn muốn tiết kiệm và làm giàu từ sớm, hãy thay đổi thói quen:
► Thay vì ghé cửa hàng tiện lợi, hãy đi bộ đến siêu thị hoặc chợ. Chỉ cần chịu khó một chút, bạn sẽ mua được hàng rẻ hơn.
► Đến rạp phim, đừng vội mua đồ ăn vặt đắt đỏ. Vừa tiết kiệm được tiền, vừa tập trung hơn khi xem phim.
► Ngoài ra, đi bộ cũng tốt cho sức khỏe và giúp bạn kiểm soát ham muốn chi tiêu ở những nơi đắt đỏ.
Hãy tập suy nghĩ: "Tiện lợi có đáng để trả thêm nhiều tiền không?" Nếu câu trả lời là "không", bạn đã biết cách tiết kiệm thông minh rồi đấy.
Cách 5: Đừng để bị cám dỗ bởi quảng cáo
Hiện nay, bạn dễ dàng bị “bao vây” bởi quảng cáo ở khắp mọi nơi: từ YouTube, truyền hình, báo chí, mạng xã hội đến các tờ rơi, bảng hiệu ngoài đường. Quảng cáo được thiết kế rất hấp dẫn để khiến bạn muốn mua hàng ngay lập tức, kể cả khi bạn không thực sự cần món đó.
Các công ty chi rất nhiều tiền để quảng cáo sản phẩm, mời người nổi tiếng làm đại diện. Nhưng cuối cùng, người trả tiền cho chi phí quảng cáo chính là người mua hàng – tức là bạn. Giá sản phẩm sẽ bị đội lên bởi chi phí quảng cáo đó.
Nhiều bạn nghĩ rằng giá đắt thì chất lượng tốt, nhưng thực tế không phải lúc nào cũng đúng. Có nhiều sản phẩm “bình dân” hoặc “phổ thông” có chất lượng tương đương hàng hiệu, nhưng giá lại rẻ hơn rất nhiều. Ví dụ, cùng là một chiếc balo để đi học, balo có logo nổi tiếng sẽ đắt gấp đôi hoặc gấp ba so với balo không thương hiệu, dù công dụng không khác biệt.
🎯 Lời khuyên thực tế cho học sinh
► Đừng vội tin quảng cáo – hãy tự hỏi bản thân: “Mình có thực sự cần không?” trước khi mua.
► Ưu tiên sản phẩm giá hợp lý – đắt chưa chắc tốt, rẻ chưa chắc dở. Hãy so sánh chất lượng, không chỉ nhìn vào nhãn mác hay sự nổi tiếng.
► Cẩn thận với các chương trình giảm giá hoặc khuyến mãi – chỉ mua khi thực sự cần, đừng vì “giảm giá sốc” mà mua thứ không cần thiết.
► Tiết kiệm từ những món nhỏ nhất – từ chiếc bút, cái balo, đôi giày… để dành tiền cho những mục tiêu lớn hơn sau này.
Nhớ nhé! Người tiêu dùng thông minh là người biết làm chủ quyết định của mình, chứ không phải làm theo những gì quảng cáo vẽ ra.
Trên đây chỉ là 5 trong số 11 cách sử dụng tiền hiệu quả và hợp lý cho trẻ em và các bạn thanh thiếu niên được đề cập trong cuốn sách Đồng tiền vận hành ra sao? Bí mật tài chính danh cho lứa tuổi thanh thiếu niên của Unibooks.
Các bậc phụ huynh hãy đặt mua ngay cuốn sách này để khám phá thêm 6 cách sử dụng tiền hiệu quả còn lại và giúp con có tư duy tài chính toàn diện ngay từ khi còn nhỏ nhé!
Link đọc thử sách: https://drive.google.com/file/d/1JmMPvOfMIzWC6DA6xLIQ4gtrNoHmV6WQ/view?usp=sharing
